Thông thường, thuật ngữ HIV và AIDS thường được sử dụng thay thế cho nhau như một cách gọi chung về căn bệnh thế kỷ. Tuy nhiên, dưới góc nhìn y khoa, chúng đại diện cho hai giai đoạn hoàn toàn khác nhau của quá trình tiến triển bệnh.

Việc hiểu đúng cách phân biệt HIV và AIDS không chỉ giúp giảm bớt nỗi sợ hãi mơ hồ mà còn giúp người bệnh nắm bắt được "thời điểm vàng" trong điều trị, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng và bảo vệ cộng đồng. 

I. HIV là gì? "Kẻ tấn công" thầm lặng hệ miễn dịch

HIV (Human Immunodeficiency Virus) là virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Thay vì tấn công trực tiếp vào các cơ quan, HIV nhắm vào chính miễn dịch của cơ thể.

• Cơ chế tấn công: Virus HIV xâm nhập, tấn công và phá hủy các tế bào CD4 – một loại bạch cầu cực kỳ quan trọng giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Con đường lây nhiễm: HIV lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung kim tiêm, truyền máu không kiểm soát hoặc từ mẹ sang con.

Các giai đoạn tiến triển của HIV:

1. Giai đoạn HIV cấp tính
   Một số người bị nhiễm HIV sẽ phát bệnh với các triệu chứng giống như cúm trong vòng 2 đến 4 tuần sau khi virus xâm nhập vào cơ thể và có thể kéo dài trong vài tuần.

Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:

• Sốt.
• Đau đầu.
• Đau cơ và đau khớp.
• Phát ban.
• Đau họng và lở loét miệng.
• Sưng hạch bạch huyết, chủ yếu ở cổ.
• Tiêu chảy.
• Sụt cân bất thường.
• Ho.
• Đổ mồ hôi đêm.

Những triệu chứng này có thể nhẹ đến mức người bệnh không nhận thấy được. Tuy nhiên, lúc này lượng virus trong máu khá cao do đó bệnh nhân ở giai đoạn cấp tính dễ mắc phải các bệnh nhiễm trùng hơn các giai đoạn tiếp theo.

2. Giai đoạn HIV mạn tính
   Virus HIV vẫn tồn tại trong cơ thể và trong các tế bào bạch cầu nhưng chịu tác động của hệ miễn dịch nên không gây ra triệu chứng rõ ràng như giai đoạn cấp. Sưng hạch bạch huyết là dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của giai đoạn này.

Giai đoạn mạn tính kéo dài từ vài tuần đến vài năm hoặc có thể lâu hơn phụ thuộc vào việc điều trị với thuốc kháng virus và hệ miễn dịch của từng cá thể.

3. AIDS
   Khi AIDS xảy ra, hệ thống miễn dịch của cơ thể đã bị tổn hại nghiêm trọng. Cơ thể tăng nguy cơ mắc các bệnh thường không gây bệnh ở người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, chúng được gọi là nhiễm trùng cơ hội hoặc ung thư cơ hội.
   Các dấu hiệu và triệu chứng của một số bệnh nhiễm trùng này có thể bao gồm:

1. Đổ mồ hôi.
2. Ớn lạnh.
3. Sốt tái phát.
4. Tiêu chảy mạn tính.
5. Sưng hạch bạch huyết.
6. Đốm trắng dai dẳng hoặc tổn thương bất thường trên lưỡi hoặc trong miệng.
7. Mệt mỏi dai dẳng không rõ nguyên nhân.
8. Suy nhược cơ thể.
9. Sút cân nghiêm trọng bất thường.
10. Phát ban trên da.

II. AIDS là gì? Giai đoạn cuối của sự suy giảm miễn dịch

AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) – Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải – là giai đoạn 3, cũng là giai đoạn cuối cùng và nghiêm trọng nhất của nhiễm HIV.

Tại giai đoạn này, hệ thống miễn dịch đã bị hư hại nặng nề, khiến cơ thể không còn khả năng tự bảo vệ trước các tác nhân gây bệnh thông thường. Người bệnh dễ dàng mắc phải các bệnh nhiễm trùng cơ hội và một số loại ung thư hiếm gặp.

Xét nghiệm: Để xác định một người đã chuyển sang giai đoạn AIDS hay chưa, bác sĩ thường dựa vào việc kiểm tra chỉ số CD4.

• Người bình thường: Số lượng CD4 dao động từ 500 – 1.500 tế bào/microlit máu.
• Giai đoạn AIDS: Khi số lượng CD4 giảm xuống dưới 200 tế bào/microlit.

III. So sánh sự khác biệt cốt lõi giữa HIV và AIDS

Để giúp bạn có cái nhìn trực quan, hãy tham khảo bảng so sánh dưới đây:

Đặc điểm	HIV	AIDS
Bản chất	Là virus gây nhiễm trùng ban đầu.	Là hội chứng lâm sàng giai đoạn cuối.
Tế bào CD4	Giảm dần theo thời gian nếu không điều trị.	Giảm nghiêm trọng (dưới 200 tế bào/microlit).
Bệnh cơ hội	Hiếm gặp hoặc biểu hiện nhẹ.	Xuất hiện dày đặc các bệnh nhiễm trùng nặng.
Khả năng lây truyền	Có khả năng lây truyền qua các đường dịch tiết.	Tải lượng virus rất cao, nguy cơ lây truyền cực lớn.

IV. Phòng ngừa và Điều trị: Chặn đứng con đường tiến tới AIDS

Tin vui là với sự phát triển của y học hiện đại, nhiễm HIV không còn đồng nghĩa với việc bạn chắc chắn sẽ bị AIDS.

1. Tầm quan trọng của điều trị ART

Điều trị ART (Antiretroviral Therapy) là sử dụng các loại thuốc kháng virus để ức chế sự nhân lên của HIV. Khi tuân thủ phác đồ ART, người nhiễm HIV có thể duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh, đưa tải lượng virus về mức không thể phát hiện và ngăn chặn việc chuyển sang giai đoạn AIDS gần như vô thời hạn.

2. Các biện pháp dự phòng an toàn

Để bảo vệ bản thân và đối tác, mỗi cá nhân cần thực hiện:

• Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
• Không dùng chung kim tiêm hoặc các vật dụng sắc nhọn dính máu.
• Sử dụng PrEP (Dự phòng trước phơi nhiễm) cho những người có nguy cơ cao nhưng chưa nhiễm virus.

Lời khuyên từ chuyên gia: Cách duy nhất để biết chính xác tình trạng sức khỏe của bạn là thực hiện xét nghiệm HIV bảo mật. Việc phát hiện ở giai đoạn sớm giúp việc điều trị trở nên đơn giản và hiệu quả hơn rất nhiều.

V. Kết luận

HIV là virus và AIDS là giai đoạn tiến triển nặng của nó. HIV không còn là "án tử" và AIDS hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức đúng đắn và thái độ chủ động trong điều trị.

Tại Trung tâm Sức khỏe Nam Giới Men's Health, chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn và xét nghiệm bảo mật tuyệt đối, giúp quý khách hàng giải tỏa lo âu và xây dựng lộ trình chăm sóc sức khỏe bền vững. Đừng để sự thiếu thông tin ngăn cản bạn sống một cuộc đời khỏe mạnh.

Nguồn tham khảo:

• ISSM Communication Committee - "What Is AIDS, and How Is It Different From HIV?"
• CDC (2022) - HIV Basics.
• StatPearls (2023) - Acquired immune deficiency syndrome CD4+ count.

_____________________

𝐇𝐄̣̂ 𝐓𝐇𝐎̂́𝐍𝐆 𝐓𝐑𝐔𝐍𝐆 𝐓𝐀̂𝐌 𝐒𝐔̛́𝐂 𝐊𝐇𝐎̉𝐄 𝐍𝐀𝐌 𝐆𝐈𝐎̛́𝐈 𝐌𝐄𝐍’𝐒 𝐇𝐄𝐀𝐋𝐓𝐇®️

☎ Hotline: 0902 353 353

🌐 Website: menhealth.vn

1️⃣ Men’s Health Quận 10

7B/31 Thành Thái, Phường Diên Hồng, TP. HCM (Địa chỉ cũ: 7B/31 Thành Thái, P. 14, Q. 10, TP. HCM).

2️⃣ Men’s Health Bảo Lộc - PKĐK Sài Gòn - Bảo Lộc

30A Trần Quốc Toản, Phường B’Lao, Tỉnh Lâm Đồng (Địa chỉ cũ: 30A Trần Quốc Toản, B'Lao, TP. Bảo Lộc, Lâm Đồng).

3️⃣ Men’s Health Quận 7 - BV Phương Nam (Lầu 7)

2 Nguyễn Lương Bằng, Phường Tân Mỹ, TP. HCM (Địa chỉ cũ: 2 Nguyễn Lương Bằng, P. Tân Phú, Quận 7, TP. HCM).

4️⃣ Men's Health Kon Tum - BVĐK Vạn Gia An

407 Bà Triệu, Phường Kon Tum, Tỉnh Quảng Ngãi (Địa chỉ cũ: 407 Bà Triệu, Quyết Thắng, TP. Kon Tum, Kon Tum).

5️⃣ Men’s Health La Gi – PKĐK Hoà Hảo Y Sài Gòn

89 Nguyễn Trường Tộ, Phường La Gi, Tỉnh Lâm Đồng (Địa chỉ cũ: 89 Nguyễn Trường Tộ, P. Tân Thiện, TX. La Gi, Bình Thuận).