Sau 50 tuổi, nếu đấng mày râu nào thấy khó tiểu, tiểu lắt nhắt, tiểu như không ra hết thì hãy coi chừng có thể bị bướu lành tiền liệt tuyến (trước đây gọi là u xơ tiền liệt tuyến lành tính). Trên toàn thế giới, có khoảng 30 triệu đàn ông bị mắc bệnh này.

Tiền liệt tuyến là gì?

Tiền liệt tuyến là một tuyến có hình dáng và kích thước tương tự quả óc chó. Nó nằm trước trực tràng, ngay dưới cổ bàng quang và bao quanh niệu đạo. Niệu đạo là một ống cơ mà nước tiểu từ bàng quang qua đó được thải ra ngoài khi đi tiểu. Vì thế, biểu hiện đầu tiên của bướu lành tiền liệt tuyến là hiện tượng khác thường trong lúc đi tiểu.

Tiền liệt tuyến chỉ có ở hệ sinh dục nam, có nhiệm vụ sản xuất ra tinh dịch, giúp vận chuyển tinh trùng trong lúc phóng tinh. Nó được tạo bởi mô cơ và mô tuyến, trong đó mô tuyến chiếm 70%.

Kích thước của tiền liệt tuyến

Bướu lành tiền liệt tuyến là sự gia tăng kích thước lành tính của tuyến tiền liệt do sự gia tăng bất thường số lượng tế bào, hậu quả là niệu đạo bị chèn ép và tắc nghẽn dòng tiểu. Bướu lành tiền liệt tuyến thường gặp ở người lớn tuổi, từ 50 tuổi trở nên (có từ một phần ba đến một nửa số nam giới trên 50 tuổi bị mắc bệnh này). Nếu trên 80 tuổi, khoảng 90% cụ ông bị bướu lành tiền liệt tuyến.

Cho đến nay, y học vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây bướu lành tiền liệt tuyến. Tuy nhiên, có hai vấn đề được nhắc đến nhiều là yếu tố di truyền và yếu tố nội tiết làm giảm việc sản xuất testosterone. Testosterone là nội tiết tố sinh dục nam chính yếu, được sản xuất bởi tinh hoàn (ở nữ, testosterone được sản xuất bởi buồng trứng) và một phần nhỏ bởi tuyến thượng thận.

Về yếu tố di truyền, các nhà khoa học thấy rằng nguy cơ gia tăng 30% ở nam giới có cha hay chú, bác bị bướu lành tiền liệt tuyến. Về yếu tố nội tiết, người có tuổi thường bị giảm mức sản xuất testosterone gây kích thích sự hoạt động của các chất, thúc đẩy sự tăng sinh tế bào, dẫn đến tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến.

Trong yếu tố nội tiết, còn có một nguyên nhân nữa là sự gia tăng sản xuất và tích lũy DHT (dihydrotestosterone) tại tuyến tiền liệt kích thích sự tăng sinh tế bào.

Triệu chứng bướu lành tiền liệt tuyến

Triệu chứng của bướu lành tiền liệt tuyến thường xuất hiện khi có hội chứng đường tiểu dưới và có thể chia thành hai nhóm biểu hiện là kích thích và tắc nghẽn. Nhóm triệu chứng kích thích gồm cảm giác luôn mắc tiểu, đi tiểu nhiều lần nhưng lượng nước tiểu ít, tiểu đêm nhiều lần và khó tiểu.

Nhóm triệu chứng tắc nghẽn gồm tiểu ngập ngừng, ngắt quãng, cảm giác tiểu không hết và dòng nước tiểu yếu ớt. Kích thước của tiền liệt tuyến không phải luôn luôn song hành với triệu chứng tắc nghẽn. Đôi khi, bướu không lớn nhưng vẫn tắc nghẽn nhiều và ngược lại.

Việc chẩn đoán bướu lành tiền liệt tuyến cần nhiều biện pháp, chẳng hạn thăm khám tiền liệt tuyến qua ngõ trực tràng, siêu âm bụng, siêu âm qua trực tràng, làm một số xét nghiệm máu, xét nghiệm định lượng PSA trong huyết thanh. PSA là kháng nguyên đặc hiệu của tiền liệt tuyến (viết tắt tiếng Anh của chữ Prostate-Specific Antigen). PSA cũng tương ứng với kích thước tiền liệt tuyến nhưng có độ biến thiên cao.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy giá trị PSA có thể được dùng để tiên đoán nguy cơ của chứng bí tiểu cấp và phẫu thuật liên quan đến bướu lành tiền liệt tuyến. Trong chẩn đoán, rất cần thiết làm sinh thiết tiền liệt tuyến.

Việc sinh thiết rất quan trọng vì giúp cho thầy thuốc có chẩn đoán cuối cùng. Mẫu sinh thiết được các nhà giải phẫu bệnh đọc dưới kính hiển vi để chẩn đoán và cũng để phân biệt với ung thư tiền liệt tuyến.

Bướu lành tiền liệt tuyến là một bệnh không nan y. Dù vậy, cũng có một vài biến chứng khó chịu của nó, đặc biệt là bí tiểu cấp. Bí tiểu cấp nếu không được giải quyết kịp thời (bằng cách đặt ống thông tiểu hay phẫu thuật mở bàng quang ra da) thì có thể gây vỡ bàng quang.

Bên cạnh đó, khi bướu lành tiền liệt tuyến có hội chứng đường tiểu dưới (hơn 50% bệnh nhân bị bướu lành tiền liệt tuyến có hội chứng này ở mức độ từ trung bình đến nặng), nó ít nhiều ảnh hưởng đến sinh hoạt nói chung và sinh hoạt tình dục nói riêng. Thường gặp nhất là ban đêm phải đi tiểu nhiều lần, bị mất ngủ mà không ngủ được thì sẽ phát sinh ra bao hệ lụy.

Bướu lành tiền liệt tuyến ảnh hưởng đến cuộc sống như thế nào?

Một khảo sát đã được đăng tải trên tạp chí Niệu học Âu châu vào năm 2003 cho rằng sự giảm chất lượng cuộc sống do bướu lành tiền liệt tuyến gây ra thường gia tăng theo tuổi. Có tới 45% bệnh nhân cho rằng cuộc sống tì.nh d.ục của mình bị suy giảm nghiêm trọng, bao gồm rối loạn cương dương và rối loạn phóng tinh.

Mức độ suy giảm cuộc sống tình dục gia tăng theo mức độ nghiêm trọng của hội chứng đường tiểu dưới. Đã vậy, một số phương pháp điều trị bướu lành tiền liệt tuyến có thể gây rối loạn hoạt động tình dục.

Kể từ giữa thập niên 1970, việc điều trị nội khoa bướu lành tiền liệt tuyến đã có những tiến bộ đáng kể. Các thuốc thế hệ sau có hiệu quả hơn, ít gây tác dụng phụ hơn. Tác dụng phụ khó chịu nhất của thuốc điều trị bướu lành tiền liệt tuyến là hạ huyết áp.

Đến nay, những loại thuốc mới điều trị bướu lành tiền liệt tuyến hầu như không còn tác dụng phụ này. Điều trị bằng phẫu thuật chỉ được thực hiện khi điều trị nội khoa thất bại.

Xem thêm bài viết liên quan:

• Những Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Viêm Tuyến Tiền Liệt
• TUYẾN TIỀN LIỆT PHÌNH TO: 5 DẤU HIỆU NHẬN BIẾT DỄ DÀNG