Bệnh tinh hoàn ẩn một hoặc cả hai bên không chỉ tác động đến tâm lý người bệnh về 1 cơ thể không toàn vẹn mà ẩn đằng sau còn rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Tinh hoàn ẩn là bệnh gì?

Tinh hoàn ẩn (tên tiếng Anh: cryptorchidism) là tình trạng tinh hoàn nằm ở đâu đó nhưng không ở trong bìu trên đường đi xuống bình thường từ hố thận đến bìu.

Tinh hoàn ẩn khiến người bệnh chỉ có một bên tinh hoàn hoặc cũng có trường hợp tinh hoàn ẩn ở cả hai bên.

Khi tinh hoàn nằm lạc chỗ

Ở nam giới, để có hai tinh hoàn nằm đúng vị trí trong bìu cần trải qua một quá trình dài.

• Ban đầu, lúc thai mới hình thành, tinh hoàn được tạo ra và nằm kế bên thận.
• Từ tháng thứ 3 đến tháng thứ 7, tinh hoàn nằm tại lỗ bẹn trong hoặc nằm gần lỗ bẹn trong.
• Tinh hoàn đi xuống bìu trong khoảng tháng thứ 8 của thai kỳ.
• Tinh hoàn ẩn được xem là bất thường cơ quan sinh dục hay gặp nhất ở trẻ em.

Theo báo cáo của các nhà nghiên cứu, có đến 21% trẻ sinh thiếu tháng bị tinh hoàn ẩn. Ở trẻ đủ tháng, tỉ lệ mắc bệnh này vào khoảng 2 - 4%.

Biến chứng của bệnh tinh hoàn ẩn

3 biến chứng nguy hiểm nhất của tình trạng tinh hoàn ẩn phải kể đến ung thư tinh hoàn, vô sinh ở nam giới và nguy cơ xoắn tinh hoàn.

Ung thư tinh hoàn

Tỉ lệ ung thư tinh hoàn suốt đời ở người bị tinh hoàn ẩn cao gấp 10 lần so với người có tinh hoàn ở bìu.

Chính tinh hoàn trong ổ bụng tạo sự khác biệt giữa tần suất ung thư giữa hai nhóm trên.

Vô sinh

Có đến 89% bệnh nhân tinh hoàn ẩn hai bên bị vô tinh, tức không có tinh trùng trong tinh dịch khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ.

Xem thêm: Xét nghiệm tinh dịch đồ: tất tần tật thông tin cần biết

Khi tinh hoàn là cơ quan sản xuất Testosterone ở nam giới cũng như nơi sản sinh tinh trùng, tinh hoàn ẩn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản ở nam giới.

Xoắn tinh hoàn

Bác sĩ Đoàn Anh Sang - Trung tâm sức khỏe Nam giới Men's Health cho biết:

Xoắn tinh hoàn được xem là cấp cứu niệu khoa cần xử trí khẩn cấp. Xoắn tinh hoàn là hiện tượng thừng tinh bị xoắn quanh trục của nó làm tắc nghẽn mạch máu nuôi tinh hoàn, dẫn đến phù nề, sung huyết và hoại tử tinh hoàn.

Nếu không được điều trị cấp cứu trong vòng 4 - 6 giờ từ khi bắt đầu đau, tinh hoàn sẽ bị nhồi máu hoàn toàn và teo tinh hoàn về sau.

Xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến trong độ tuổi từ 13 - 42.

Gánh nặng tâm lý khi biểu tượng đàn ông không còn trọn vẹn

Nếu "núi đôi" được xem là biểu tượng của nữ giới thì ngược lại, tinh hoàn được xem là biểu tượng của sự nam tính ở đàn ông. Thiếu vắng một tên tinh hoàn ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý người mắc phải.

Cảm giác tự ti, gánh nặng, mặc cảm khi cơ thể không trọn vẹn do bị tinh hoàn ẩn khiến không ít nam giới rơi vào trạng thái căng thẳng, không muốn đối diện với bạn tình.

Chính vì tâm lý bị ảnh hưởng, không tự tin nên vô tình người bệnh còn mắc phải tình trạng rối loạn cương.

Chưa kể, cảm giác mình không phải là đàn ông chính hiệu vì sự thiếu vắng của một cơ quan trong cơ thể còn có thể gây ra những diễn biến tâm lý tội phạm khác khi khuyết điểm bản thân bị đem ra trêu chọc.

Chẩn đoán tinh hoàn ẩn bằng cách nào?

• Chẩn đoán tinh hoàn ẩn bằng khám thực thể (sờ): Bệnh nhận cần được bác sĩ khám ở cả tư thế đứng và nằm ngửa. Ở nam giới, bìu bên có tinh hoàn ẩn thường không phát triển.
• Trong trường hợp tinh hoàn ẩn không sờ thấy, siêu âm hay chụp cắt lớp có thể phát hiện sự hiện diện và vị trí của tinh hoàn.

Do có khoảng 20-50% trường hợp tinh hoàn ẩn không sờ thấy là do không có tinh hoàn nên việc chẩn đoán chính xác có tinh hoàn hay không là điều quan trọng, giúp bệnh nhân tránh những cuộc mổ không cần thiết.

Lúc này, các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như Siêu âm, CT scan lại khó phát hiện.

• Do đó, nội soi ổ bụng được xem là phương pháp hiệu quả hơn, giúp xác định có tinh hoàn trong ổ bụng hay không, vị trí tinh hoàn và các bất thường đi kèm.

Nguyên nhân gây ra bệnh tinh hoàn ẩn

Cho đến nay, nguyên nhân thực sự vì sao lại có tình trạng tinh hoàn ẩn vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, những số liệu nghiên cứu cho thấy một vài yếu tố có khả năng gây nên tình trạng này bao gồm:

• Giảm áp lực khoang bụng
• Không có dây chằng bìu hay dây này quá dài
• Khiếm khuyết bẩm sinh của tinh hoàn
• Các yếu tố nội tiết và môi trường
• Các bất thường của thần kinh sinh dục đùi

Nói không với thuốc lá trong thai kỳ giúp giảm nguy cơ trẻ sinh ra bị tinh hoàn ẩn

4 yếu tố nguy cơ chính gây ra tinh hoàn ẩn có thể kể đến:

• Tiền sử gia đình đã có người bị tinh hoàn ẩn
• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân
• Mẹ sử dụng rượu, bia hoặc thuốc lá trong quá trình mang thai
• Trong lúc mang thai có tiếp xúc với các chất hóa học, đặc biệt là thuốc diệt con trùng.

Phương pháp điều trị tinh hoàn ẩn hiện tại

Điều trị tinh hoàn ẩn hiện nay chủ yếu dựa vào phẫu thuật. Cả hai hình thức mổ hở và mổ nội soi đều cho kết quả tốt như nhau.

Bên cạnh đó, các nghiên cứu lâm sàng đều cho thấy phẫu thuật càng sớm càng có cơ hội giữ được nhiều mô sinh tinh. Chỉ định của phẫu thuật là khi bé đủ 1 tuổi.

Tinh hoàn ẩn là một thể bệnh mà xuất phát điểm là khi bé còn trong bào thai. Vì vậy, giữ sức khỏe trong lúc mang thai và tránh những yếu tố nguy cơ sẽ làm giảm tối đa hiện tượng tinh hoàn ẩn ở các bé trai.

Tuy nhiên, khi phát hiện con có những dấu hiệu nghi ngờ thì người nhà nên mang bé đến khám ở các bệnh viện chuyên về Nhi khoa hoặc Nam khoa.

Việc khám, phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp chức năng tinh hoàn không bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi bé đạt độ tuổi trưởng thành.

Nam giới nếu phát hiện bất kì bất thường nào ở tinh hoàn, cần thăm khám để được chẩn đoán, tránh những biến chứng khó lường về khả năng sinh con sau này.

Bài viết liên quan:

• Tinh hoàn bên nhỏ bên to bất thường
• Đau bìu, đau tinh hoàn: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị