Ngoài những nguyên nhân của tiểu đêm thường gặp như phì đại lành tính tuyến tiền liệt, bàng quang tăng hoạt, dùng thuốc, đa niệu về đêm, người cao tuổi…, một số bệnh lý nội khoa phối hợp có thể gây trầm trọng thêm chứng tiểu đêm và ngược lại. 

Tiểu đêm có thể liên quan đến một số tình trạng bệnh lý trên lâm sàng và bệnh lý nội khoa đó có thể là nguyên nhân và có thể là hậu quả của chứng tiểu đêm. Ở đây có sự tác động 2 chiều làm nặng thêm tình trạng bệnh lý nội khoa và gây trầm trọng thêm chứng tiểu đêm. 

1. Tăng huyết áp 

Tiểu đêm có thể gây cho tăng huyết áp thêm trầm trọng đặc biệt là làm tăng huyết áp ban đêm, nhiều khả năng do tăng nồng độ Catecholamine vào ban đêm và tăng nồng độ nồng độ natriuretic peptide vào ban đêm và ban ngày. Đồng thời khi tăng huyết áp trở nên trầm trọng sẽ liên quan đến suy tim sung huyết, và có thể gây nên đa niệu về đêm và gây nặng thêm chứng tiểu đêm. 

2. Mối liên quan giữa tiểu đêm và bệnh lý tim mạch khác 

Có thể gặp ở những người béo phì, khi ăn đêm và tăng BMI sẽ gắn liền với tăng tần suất tiểu đêm. 

3. Bệnh trầm cảm 

Trầm cảm nam giới làm tăng nguy cơ tiểu đêm từ mức độ trung bình đến trầm trọng gấp 3 lần khi so sánh với nam giới không bị trầm cảm. Nguyên nhân chưa đầy hiểu biết một cách đầy đủ. 

4. Ngừng thở khi ngủ (OSA) 

Đây là một trong những nguyên nhân gây ra đa niệu về đêm và gây nên chứng tiểu đêm. Mặt khác, khi điều trị chứng ngừng thở khi ngủ bằng thở máy không xâm nhập sẽ làm giảm tiểu đêm và cải thiện chất lượng cuộc sống ở bất cứ lứa tuổi nào. Ở những bệnh nhân nam nhiều tuổi có BMI cao mắc chứng ngừng thở khi ngủ thì nguy cơ bị tiểu đêm sẽ tăng lên. Việc phát hiện và điều trị chứng ngừng thở khi ngủ không những giảm tần suất tiểu đêm mà còn giảm nguy cơ tim mạch và tỷ lệ tử vong chung. 

Ngừng thở khi ngủ (OSA)

5. Nghiện rượu 

Cũng là một nguyên nhân gây tiểu đêm do đa niệu về đêm. 

6. Đái tháo đường 

Kiểm soát đường máu kém cũng gây chứng tiểu đêm do đa niệu về đêm. 

7. Một số bệnh khác 

Hội chứng chân không nghỉ (Restless leg syndrome), bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson, và các bệnh lý gây đau có thể dẫn đến mắc chứng tiểu đêm do tình trạng khó ngủ. Cơ chế gây chứng tiểu đêm ở những bệnh nhân bị đau và bệnh nhân đái tháo đường kiểm soát đường huyết kém chưa hoàn toàn được sáng tỏ. 

Hội chứng chân không nghỉ

Nhìn chung, nguyên nhân và các bệnh lý thúc đẩy việc xuất hiện triệu chứng tiểu đêm thường rất đa dạng và kêt hợp lẫn nhau. Nam giới một khi bị mắc chứng tiểu đêm làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe nói chung thì phải được Bác sĩ Tiết niệu – Nam khoa tầm soát nguyên nhân và điều trị hợp lý. 

TS.BS.CKII. TRÀ ANH DUY

Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health